بررسی تغییرات مورفولوژیک ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش شوری

به منظور بررسی اثرهای تنش شوری بر صفات مورفولوژیک ارقام مقاوم و حساس گندم، آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی و با سه تکرار انجام گرفت. فاکتور اول شامل ارقام گندم سیستانی و نیشابور (ارقام متحمل) و بهار و تجن (ارقام حساس) و فاکتور دوم شامل چهار سطح شوری (3/1، 5، 10 و 15 دسی زیمنس برمتر) بود. سطوح شوری با استفاده از نمک های nacl و cacl2 و با نسبت مولی 1:10تهیه گردیدند. صفات وزن خشک ریشه و ساقه، تعداد پنجه و برگ، حجم و سطح ریشه، سطح برگ، وزن ویژه برگ و زیست توده 10 روز پس از گرده افشانی ثبت شدند. نتایج نشان داد که تمامی صفات بجز وزن ویژه برگ با افزایش شوری، بدون توجه به نوع رقم، اثرهای معنی دار کاهشی داشتند و تیمار شوری ds/m 15 بیشترین تأثیرمنفی را بر گیاه داشت. میانگین صفات اندازه گیری شده برتری ارقام سیستانی و نیشابور را در مقایسه با دو رقم دیگر در سطوح مختلف شوری نشان داد. عدم تغییر وزن خشک ریشه در رقم بهار در تیمارهای مختلف شوری می تواند بیانگر عدم افزایش میزان کربن تسهیم شده به ریشه در شرایط تنش در این رقم باشد و شاید همین امر از دلایل حساس بودن رقم مذکور به تنش شوری به حساب آید. این موضوع می تواند عدم برتری این رقم در مقایسه با رقم تجن در صفاتی چون زیست توده، تعداد و سطح برگ، وزن خشک ساقه و سطح و حجم ریشه در سطوح شوری10 و 15 دسی زیمنس بر متر را توجیه کند. در ارقام تجن و بهار، افزایش وزن ویژه برگ می تواند یکی از سازوکارهای اجتناب از تنش شوری باشد.